Հովհաննես Այվազովսկի

Իմ կարծիքը

Ես վերցրել եմ հենց այս նկարը, նրա համար, որ Այվազովսկին սիրել է մեր հայ ազգին, եղել է նրանց կողքը: Այն ժամանակ, որ հայերը եղել են վատ վիճակում, բայց Այվազովսկին ինչքան կարող էր օգնել է մեր ժողովրդին, թե  նյութապես, թե բարոյապես, նա լավ ճանաչել է հայերին և իմացել է մեր հայոց լեզուն: Նա շատ լավ է իմացել հայերի ցավը, թե ոնց են Թուրքերը վերաբերվել հայերի հետ: Ես հպարտ  եմ , որ մեր ազգը ունեցել է այդպիսի հռչակավոր նկարիչ,  ով հենց  եղել  է` Հովհաննես Այվազովսկին:

²Ûí³½áíëÏÇÝ Çñ áÕç ÏÛ³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ ë»ñï ϳå»ñÇ Ù»ç ¿ »Õ»É ѳÛñ»ÝÇ »ñÏñÇ ¨ Ñ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý Ý߳ݳíáñ ·áñÍÇãÝ»ñÇ Ñ»ï: ܳ íßï³ÏÇó ¿ñ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç µ³ËïÇÝ, ½µ³ÕíáõÙ ¿ñ ѳÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóáí, û·ÝáõÙ ¿ñ ÅáÕáíñ¹ÇÝ Ã»’ ÝÛáõóå»ë, û’ µ³ñáÛ³å»ë, É³í ·Çï»ñ ѳۻñ»Ý ¨ Ù³Ûñ»ÝÇ É»½íáí ݳٳϳ·ñáõÃÛáõÝ ¿ñ å³Ñå³ÝáõÙ Ñ³Û ·áñÍÇãÝ»ñÇ Ñ»ï: ܳ áõÝÇ Ð³Û³ëï³ÝÇ µÝáõÃÛ³ÝÝ áõ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÏÛ³ÝùÇ áÕµ»ñ·³Ï³Ý ¹»åù»ñÇÝ ÝíÇñí³Í ÙÇ ß³ñù ûٳïÇÏ å³ïÏ»ñÝ»ñ, áñáÝù Ù»ñϳóÝáõÙ »Ý ëáõÉÃ³Ý³Ï³Ý ÂáõñùdzÛÇ ÏáÕÙÇó Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ýϳïٳٵ ÏÇñ³é³Í á×ñ³·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ¸ñ³Ýù »Ý §Âáõñù»ñÁ Ý³í »Ý Ýëï»ÕÝáõ٠ѳۻñÇÝ` Íáíáõ٠˻չ»Éáõ ï³Ý»Éáõ¦, §Âáõñù»ñÁ سñÙ³ñ³ ÍáíÝ »Ý ó÷áõ٠ѳۻñÇݦ, §Ð³Û»ñÇ ç³ñ¹Á îñ³åǽáÝáõÙ¦, áñáÝù óáõó³¹ñ»Éáí ï³ñµ»ñ ù³Õ³ùÝ»ñáõÙ, µáõéÝ ó³ëáõÙ ¿ ³é³ç³óÝáõ٠ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý É³ÛÝ ßñç³ÝÝ»ñáõÙ ¹»åÇ ³ñÛáõݳñµáõ ÂáõñùdzÝ:

Այվազովսկին ստեղծել Է շուրջ 6000 կտավ։ Աշխատել Է շատ արագ, տեսողական վիթխարի հիշողությամբ։ Պատկերել Է ծովը՝ օրվա տարբեր ժամերին, տարվա բոլոր եղանակներին։ խորապես զգացել և վերարտադրել Է ծովային տարերքի անընդգրկելի վեհությունը, հրավառ արևածագն ու արևամուտը, կեսօրյա անդորրը, ալիքների ռիթմն ու նրանց վրա խայտացող լուսնի լույսը։ Նրա պատկերները երբեմն նուրբ քնարական են, երբեմն՝ պաթետիկ։ Բնությունն արտացոլել Է մշտական շարժման և փոփոխության մեջ։ Ունեցել Է տիեզերական երևույթներ պատկերելու մշտական ձգտում («Քաոս», 1842, «Արևի խավարումը Թեոդոսիայամ», 1858, «Արարչագործություն», «Համաշխարհային ջրհեղեղ», 1864 և այլն)։ Դա արտահայտվել է նաև բազմաթիվ ծովանկարներում, կովկասյան բնանկարների շարքում, մասնավորապես՝ բիբլիական Արարատի պատկերներում։ 1840–50-ական թթ. լավագույն կտավները՝ «Նեապոլի ծովածոցը լուսնկա գիշերով» (1842), «Նավաբեկություն» (1843), «Փոթորիկը Սև ծովում» (1845), «Իններորդ ալիք» (1850) և այլն, կատարված են հակադիր գույների լծորդումներով, էպիկական շնչով և ռոմանտիկ պաթոսով։ 1870-ական թթ. նա ստեղծել է ավելի նուրբ ու զուսպ գունաշարով իրացված «կապույտ ծովանկարները» («Փոթորիկ», 1872, «Ծիածան», 1873 և այլն), իսկ 1880–90-ական թթ. «արծաթավուն ծովանկարների» շարքը («Սև ծովը», 1881, «Փոթորիկ»,   1885,   «Ալիք», 1889, «Փոթորիկը  Ազովի   ծովում», 1889, «Ալիքների  մեջ», 1898 և այլն)։

Հովհաննես Թումանյան, «Հայի ոգին»

Քանի, որ ես հայ եմ սիրում եմ իմ հայրենիքը: Հովհաննես Թումանյանի Հայի Ոգին կարդալով եզրակացնում եմ,որ մեր նախնիների իշխանությունը ավելի ուժեղ և խելացի է եղել: Հայերեը տեսել են 15թ. ցեղասպանությունը, մասնակցել են հայրենական մեծ պատերազմին:Ճիշտ է կորցրել են շատ խելացի մարդկանց, բայց ծանր է եղել միշտ էս մաքառումը և բարոյական ու ֆիզիկական կորուստները անվերջ: Նրանք չեն կորել, չեն կոտրվել կան ու կմնան մեր սրտերում:Ցանկալի կլինի, որ մեր Իշխանություննել լինի արդար և խելացի դեպի ժողովուրդը, որպեսզի նրանք չլքեն իրենց երկիրը, չգնալով օտար երկրներում բնակություն հաստատելու համար:

Հովհաննես Թումանյանի հոդվածները

Հովհաննես Թումանյանի <<Մեծ ցավ>> հոդվածը`

Հովհաննես Թումանյանը ինչու է ասել <<Մեծ Ցավ>> հոդվածի  մեջ, որ մենք  Երկիր ունենք―չենք ճանաչում, պատմություն ունենք―որ նրա մասին ոչինչ  չգիտենք , ժողովուրդ ունենք―չենք ճանաչում, գրականություն ունենք―չենք ճանաչում, լեզու ունենք―չենք իմանում, որովհետև ամեն մի հայ պետք է իմանա իր պատմությունը, լեզուն, գրականությունը,  բայց  կա ցավի ավելի մեծը, ավելի ամոթալի դրություն:
Մենք մեզ էլ չենք ճանաչում: Իմ կարծիքով  Հովհաննես Թումանյանը ճիշտ է ասել, որ ինչպես կարող է պատահի մեզ սիրեն ու հարգեն օտարները, երբ պարզ տեսնում են, որ մենք, որպես առանձին ժողովուրդ, չունենք ինքնուրույն պատկեր ու բովանդակություն և հանդիսանում ենք միմիայն իր աղավաղումը, մենք հայերս չենք հարգում իրար, իսկ ինչպես պիտի հարգի մեզ օտարը, երբ մեր կողմից լսում է մեր աղավաղված պատմությունը և լեզուն: Ընդամենը դա ցավ է, որ մենք չգիտենք մեր հայ ազգի պատմությունը և հայոց լեզուն:Հովհաննես Թումանյանի <<Մեծ Ցավ >> հոդվածը շատ արդիական է:


Հովհաննես Թումանյանի <<Դառնացած ժողովուրդ>> հոդվածը`

Հովհաննես Թումանյանը << Դառնացած Ժողովուրդ >> հոդվածի մեջ ասել է, եթե դուք արհամարեք ձեր հիվանդությունը ապա պետք է  հաղթահարեն ու սպանեն, կամ դուք պետք է մարդկային հանճարի տված ամեն միջոցներով վեր կենաք ցավերի դեմ ու ազատվեք:Իսկ ես մտածում եմ դուք պետք է հաղթահարեք ամեն մի հիվանդությունը, որ այդ հիվանդությունը  ձեզ երբեք չսպանի:Հովհաննես Թումանյանը ասել է եթե  մենք ունենք ազգային իմաստություն, հոգու արիություն և առողջ  բնազդներ, անկարելի  է աչքներս փակենք մեր էս ծանր հիվանդության առաջ և չզգանք, որ մեր հոգին շատ է դառնացած, մեր ներքին մարդը շատ է փչացած, և դրա դեմ կռվելու, առողջանալու առաջին պայմանը  էն  է, որ մենք և՛ մեր սրտերում, և՛ աշխարհքի առաջ անկեղծ խոստովանենք ու ճանաչենք մեր դժբախտությունն ու հիվանդությունը:

Վահան Տերյան, «Հոգեւոր Հայաստան»

Ես կարծում եմ, որ Վահան Տեյանի խոսքերը արդիական են: Եվ ճիշտ է Տերյանը վաղուց է գրել այս խոսքերը,բայց համապատսխանում է, մեր այսօրվա կյանքին: Ինձ շատ դուր եկան հենց այս նախադասությունները, ճիշտ է ասել Վահան Տերյանը, որ չպետք է ծույլերի հոգեբանությամբ հույսներս դնենք լոկ արտաքին հրաշքների վրա. չպետք է մեզ կերակրենք այն հավատով, որ մի արտաքին փոփոխություն, մի դյութական ձեռքի մեզ ազգ կդարձնի: Եվ մենք չպետք է կամենանք մեր հույսը և ապագա նյութական Հայաստան գաղափարի վրա հիմնել, այլ մենք պետք է տենչանք ու աշխատենք հոգևոր Հայստանի համար: Իմ կարծիքով, բայց կոպիտ ասաց, եթե չլիներ մեր հայ ազգի բանաստեղծ և հասարակական գործիչ` Վահան Տերյանը, ապա չեր լինի հոգևոր Հայաստանը: